Πρωτομαγιά

Η πρώτη Μαΐου γιορτάζεται σε όλη την Ελλάδα με εκδρομές στην φύση και κατασκευή στεφανιών από λουλούδια του αγρού. Είναι μέρα χαράς, ξεκούρασης και διασκέδασης για μικρούς και μεγάλους. Το μαγιάτικο στεφάνι μεταφέρεται στα σπίτια των ανθρώπων και τοποθετείται συνήθως στην εξώπορτα όπου μένει εκεί όλο το μήνα. Πρωτομαγιά όμως δεν είναι μόνο ημέρα γιορτής αλλά και ημέρα θύμησης των εργατικών αγώνων. Έτσι η πρώτη του Μάη, είναι μέρα - ορόσημο για τους αγώνες του εργάτη.

Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο στις αρχές Μάη του 1886, έγιναν μετά από επιτυχίες των εργατών στον Καναδά το 1872.

Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1884, πάρθηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας η απόφαση να γίνουν την πρώτη Μάη του 1886 απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο Σικάγο, το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ. Αίτημα η μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα "Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο".

Εκείνη τη μέρα, 1η Μαΐου του 1886, 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα, πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Αυτό το Σάββατο του 1886, μια εργάσιμη μέρα, οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στο χώρο της συγκέντρωσης στην πλατεία Haymarket.

Στη γύρω περιοχή, είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα οι οποίοι περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν.

Κι ενώ το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια βόμβα έσκασε μέσα στο πλήθος, και αστυνομικοί μαζί με μπράβους αρχίζουν να χτυπούν τους συγκεντρωμένους χωρίς καμιά διάκριση. Πόσα ακριβώς άτομα σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν δεν έγινε ποτέ γνωστό.

Οχτώ άτομα, διευθυντές εφημερίδων, δικάστηκαν σε μια δική παρωδία,με επίσημη κατηγορία τη "συμμετοχή σε φόνο". Στη δίκη είναι φανερό ότι δεν δικάστηκαν οι πράξεις αλλά οι ιδέες. Καταδικάστηκαν σε θάνατο δια απαγχονισμού κι ο ένας βρέθηκε νεκρός στο κελί του μια μέρα πριν οδηγηθεί στην αγχόνη. Ο κυβερνήτης μετέτρεψε την ποινή δύο σε ισόβια πριν εκτελεστούν.

Στην Ευρώπη, οι ηγέτες εργατικών και σοσιαλιστικών κινημάτων, καθιέρωσαν ομόφωνα την εργατική Πρωτομαγιά σε ανάμνηση του αγώνα των εργατών στο Σικάγο, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Διεθνούς, το 1889 στο Παρίσι. Κύριο αίτημα συνέχιζε να είναι το 8ωρο εργασίας.


Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα, από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Το 1893, 2000 διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις και τον Αύγουστο ακολουθεί σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.

Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Ξεκίνησε γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη από ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες, εκεί που έχουμε σήμερα το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του Ρίτσου για τον "Επιτάφιο".

Το 1944 ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτέλεσε 200 Έλληνες αγωνιστές στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Το 1963, δολοφονήθηκε ο βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης. Δεν ήταν Πρωτομαγιά, αλλά 22 Μαΐου. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μιλούσε σε συγκέντρωση των "Φίλων της Ειρήνης" για την παγκόσμια ύφεση όταν δέχτηκε επίθεση από άγνωστους με ρόπαλα. Έξω απ' την αίθουσα ο Λαμπράκης χτυπήθηκε από τρίκυκλο και τελικά εξέπνευσε.


Tο 1976, πάλι πρώτη Μαΐου είχαμε το θάνατο του Αλέκου Παναγούλη σε τροχαίο. Ο Αλέκος Παναγούλης έχει μείνει στην ιστορία σαν σύμβολο της αντίστασης κατά της χούντας, με την τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού ενάντια στον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Αύγουστο του 1968. Είχε συλληφθεί άμεσα και είχε τελειώσει την απολογία του με τη φράση "Δεν υπάρχει, κύριοι στρατοδίκαι, ωραιότερο κύκνειο άσμα για κάθε αγωνιστή, από τον επιθανάτιο ρόγχο μπροστά στα πολυβόλα του εκτελεστικού αποσπάσματος της τυραννίας". Η παγκόσμια κατακραυγή της δίκης απέτρεψε την εκτέλεση του Παναγούλη. Στη φυλακή βασανίστηκε μέχρι την απελευθέρωσή του. Η αμνηστία που έδωσε ο Παπαδόπουλος τον Αύγουστο του 1973 κάλυπτε και τον Αλέκο Παναγούλη. Η συγκυρία του θανάτου του Παναγούλη σε τροχαίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ιδιαίτερα ύποπτη. Μόλις πριν λίγο καιρό είχε φέρει στη δημοσιότητα φοβερά στοιχεία από τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ.

Από Αφροδίτη Π.